Świetlica Wiejska w Kranowie
Pracownik: Leokadia Kulczyńska – instruktor ds. animacji kultury
Godziny otwarcia:
Wtorek – Piątek – godz. 1300 – 1900
Sobota – godz. 1100 – 1700
Świetlica rozpoczęła swoją działalność na początku 2018 roku w budynku po Szkole Podstawowej. Dzięki programowi ORANGE została wyremontowana jedna sala i wyposażona w 3 stanowiska komputerowe z dostępem do internetu, drukarkę, biurka, krzesła, zabawki, meble, telewizor. Zarządcą budynku jest Miejsko Gminny Ośrodka Kultury.
W pozostały salach można pograć w „piłkarzyki”, Play stadion, bilard, „zagubić” się w książkach w czytelni albo wypożyczyć do domu.
Obok Świetlicy znajduje się plac zabaw dla dzieci z którego mogą skorzystać wszyscy chętni spragnieni wypoczynku na świeżym powietrzu.
HISTORIA MIEJSCOWOŚCI
Kranów to miejscowość na północ od Daleszyc, omijana przez nowo powstałą obwodnicę. Wieś położona jest u stóp Góry Kranów i Góry Kranowskiej. W zasadzie to dzielnica Daleszyc twierdzą jej mieszkańcy. Ciężko wymienić nazwy czy miejsca szczególne. To raczej mieszkańcy tworzą „klimat” tego miejsca. Na uwagę zasługuje coroczny piknik „Na Matki Boskiej Zielnej”. Jest to coroczna impreza, która gromadzi mieszkańców Kranowa i okolic. Można zjeść smaczną kiełbaskę serwowaną z grilla, potańczyć przy skocznej muzyce, a jeśli przyniesiecie ze sobą wianek to zgarniecie atrakcyjne nagrody.
Kranów to rolnicza wieś, większość ludzi do lat 70-tych zajmowała się rolą. W rozdrobnionych gospodarstwach uprawiali głównie zboże i ziemniaki. Kiedy rozkwitła komunikacja, powstały nowe drogi, a z nimi „otwarł” się dostęp do pracy w kieleckich przedsiębiorstwach. Kobiety zajmowały się pracą
w gospodarstwie i „prowadzeniem domu”. Spora ilość mieszkańców po pożarze Daleszyc w czasie II wojny światowej znalazła tu schronienie. Oficjalnie miejscowość nie ma swoich nazw części, ale wśród mieszkańców funkcjonują nazwy: „Za górą”, „Na górce”. Na uwagę zasługuje to, że w miejscowości funkcjonowała szkoła, będąca filią Szkoły Podstawowej w Daleszycach, ze względu na niż demograficzny zamknięta w 2017 roku. Obecnie znajduję się tam świetlica Orange, należąca struktur Miejsko Gminnego Ośrodka Kultury w Daleszycach.
Świetlica w Widełkach
Pracownik: Emilia Adwentowicz – instruktor ds. animacji kultury
tel. 518 – 163 – 014
Godziny Otwarcia:
Wtorek, Środa, Piątek – godz. 1400 – 1900
Sobota – godz. 900 – 1400
Od 2011 roku w Widełkach istnieje świetlica Miejsko Gminnego Ośrodka Kultury. Budynek o łącznej powierzchni użytkowej 90,25 m2 posiada dostęp do Internetu, TV, sprzęt multimedialny i sportowy (stół do tenisa, piłkarzyki) oraz gry świetlicowe. Obok świetlicy znajduje się plac zabaw dla dzieci.
HISTORIA MIEJSCOWOŚCI
Miejscowość Widełki położona jest w Gminie Daleszyce, w powiecie kieleckim, województwie świętokrzyskim. To jedno z 18 sołectw wyodrębnionych w podziale administracyjnym. W 1591 roku czynna była w kluczu Cisowskim huta szkła Widełki, która zaprzestała produkcji w początku XVII w. Bowiem
w 1645 r. po gwałtownym huraganie, który zwalił las między Bielinami a Lechowem, biskup Gembicki zezwolił hutnikowi Jakubowi Michnowskiemu na przeniesienie huty Cisowskiej na ten obszar.
Obecnie jedną z atrakcji wsi jest drewniana kapliczka, wciąż jednak zbyt nowa by traktować ją jak zabytek.
Według Mapy Galicji Zachodniej, rozrzucona zabudowa wiejska stała przy rozwidleniu drogi do Makoszyna. Na południu schodziły się one w jedną prowadzącą w stronę Brzezinek, w rozwidleniu dróg stała karczma. Kilka budynków wysuniętych na północny-wschód określano jako Wujecki.
Mieszkańcy Widełek do dziś posługują się takimi nazwami jak: Brzezinki, Łazy, Łukwa, Zarobiny.
Najciekawsze okolice Widełek to „Rezerwat Zamczysko”, gdzie oprócz cennych obiektów przyrodniczych, znajduje się obiekt religijnego kultu z czasów pogańskich (ok. II p.n.e.), z którego doskonale widoczny jest szczyt Łyśca (Św. Krzyż).
Drugi zabytek archeologiczny znajduje się na wschód od Widełek, na Górze Zamczysko. Znajdują się tu znikome resztki obiektu o charakterze militarnym, o czym świadczą odkryte w pobliżu znaleziska: m.in. bełt od kuszy oraz sprzączki od zbroi.
Widełki są punktem początkowym żółtego szlaku turystycznego prowadzącego do Szydłowa. Przez wieś przechodzi także niebieski szlak turystyczny z Chęcin do Łagowa.
Zdaniem Danuty Kopertowskiej nazwa miejscowości Widełki wywodzi się od rozwidlenia rzeki Łukawki.
Świetlica Wiejska w Cisowie
Pracownik: Barbara Jaroń – instruktor ds. animacji kultury
tel. (41) 353 – 53 – 10
Godziny Otwarcia:
Wtorek, Środa, Piątek – godz. 1300 – 1800
Sobota – godz. 900 – 1400
Od 2007 roku w miejscowości działa świetlica Miejsko Gminnego Ośrodka Kultury. Budynek posiada dostęp do Internetu, 6 stanowisk komputerowych. Wyposażony jest w sprzęt sportowy (stół do tenisa, piłkarzyki) oraz audiowizualny.
Na parterze mieści się Punkt Przedszkolny – Filia Zespołu Szkolno – Przedszkolnego w Daleszycach. Obok świetlicy znajduje się plac zabaw dla dzieci.
HISTORIA MIEJSCOWOŚCI
Wieś Cisów jest położona w malowniczej dolinie Cisowskiego-Orłowińskiego Parku Krajobrazowego, nieopodal drogi z Kielc do Rakowa. Z trzech stron otaczają ją stoki góry Włochy, Małzna, Stołowa i Grzebień. Na terenie zwanym Zadedworze znajdował się zespół dworski, z którego pozostały nierozpoznane resztki w obecnej zabudowie. W sąsiedztwie miejscowości znajduje się rezerwat przyrody „Cisów” im. prof. Z. Czubińskiego”.
Data powstania wsi nie jest znana, być może miała związek z lokacją miasta Daleszyce, jak i obiektem warownym na stanowisku archeologicznym Zamczysko w 1529 r. we wsi biskupiej, której nazwę zapisano jako Czissow. Pierwsza wzmianka o lasach cisowskich pochodzi z aktu lokacji Daleszyc z 1570 r. W 1701 r. właścicielem wsi był Dębowski, synowiec Jana Chryzostoma Paska, którego rodzice posiadali w 1660r. nieodległe Bieliny. Pisarz, który przebywał tu pod koniec życia uwiecznił Cisów w swoich „Pamiętnikach”.
Według autorów Słownika Geograficznego dobra rządowe Ekonomia Cisów w XIX w. składały się ze wsi Cisów z folwarkiem i gruntów w Bielinach, z osadami karczmarskimi, stawami w Smykowie
i Gomułkach, z gruntami Przykopki, wsi i folwarku Wójtostwo, wsi folwarku w Makoszynie, Wójtostwa
i folwarku w Widełkach, młyna Igielno, pustkowia Wymysłów, młyna Łukawa, wsi Daleszyc z folwarkiem, wsi i folwarku Danków.
Pierwotnie wieś znajdowała się w parafii daleszyckiej. Budowę kościoła rozpoczęto w 1770 r.,
a ukończono w 1816 r. Konsekracji dokonano w 1817 r. przez biskupa Wojciecha Górskiego. Parafia ta niewielka, obejmująca Cisów, Łukawę i Wymysłów, powstała zapewne w związku z istnieniem tzw. klucza cisowskiego, którego siedzibę w formie rezydencji dostrzec można w zachodniej części wsi na mapie z XIX w. W kościele znajduje się posążek diabła z którym związanych jest kilka legend.
Legenda o Czchowskim Diable opowiada o zamierzchłych czasach w małej wiosce Cisów znajdującej się wśród przepięknych świętokrzyskich borów, która przyciągała swym urokiem wielu możnych panów
z Krakowa, którzy polowali tu na zwierzynę. Wraz z nimi przyjeżdżało też duchowieństwo, a wśród nich krakowscy biskupi. Mieli oni problem z odprawianiem mszy świętej, ponieważ najbliższy kościół był
z jednej strony w Rakowie, a z drugiej strony w Daleszycach. Dlatego też postanowili ze swej fundacji wybudować mały kościółek, który stoi po dziś dzień.
Legenda mówi, że podczas budowy kościoła wystąpił problem bowiem „złemu aniołowi” miejsce to, z niewiadomych przyczyn nie odpowiadało. Tak też, to, co murarze wybudowali w dzień, w nocy diabeł obracał w gruzy. Postanowiono, więc postawić straż, ale pomimo tego mury były w nocy burzone. Po naradzie postanowiono przenieść budowę na inne miejsce o kilkadziesiąt metrów wyżej. Dopiero tam spokojnie i bez przeszkód dokończono budowę. Na pamiątkę tych wydarzeń postanowiono umieścić obok ołtarza figurę diabła, która znajduje się tu po dziś dzień.
Z cisowskim diabłem wiążą się różne dziwne historie. Jedna z nich mówi, że podczas malowania kościoła jeden z malarzy pomalował diabłu ogon. Od tego dnia nachodził malarza, co noc. Po pewnym czasie dowcipniś zrozumiał, co jest przyczyną nocnych strachów, poszedł do kościoła i zmył farbę z ogona. Od tego momentu „artysta” odzyskał spokój.
Inna opowiada o proboszczu, który stwierdził, że diabeł nie powinien znajdować się w kościele wśród świętych figur. Kazał usunąć go ze świątyni i umieścił tymczasowo na plebani. Od tego czasu
w mieszkaniu księdza zaczęły się dziać dziwne, niewytłumaczalne rzeczy. Po pewnym czasie proboszcz postanowił, że diabeł wróci na swoje miejsce.
Wieś znana jest również z tradycji patriotycznych w okresie powstania styczniowego mieli tu obóz powstańcy gen. Mariana Langiewicza i Józefa Hauke-Bosaka oraz płk. Dionizego Czchowskiego i Karola Kality- Rębajły.
W czasie II wojny światowej kościół był ośrodkiem modlitewnych spotkań, jak również miejscem schronienia dla partyzanckich oddziałów AK. W latach 1943-44 na zboczu pobliskiej Góry Stołowej obozował oddział płk. Mariana Sołtysiaka ps. „Barabasz”. W czerwcu 1996 r. wmurowano i poświęcono
w kruchcie kościoła tablicę w hołdzie „Barabaszowi”.
Na uwagę zasługuje fakt, że od 2003r. rozpoczęła się działalność Ochotnicza Straż Pożarna. Wybudowano 2 boksy garażowe, w których znajdują się pojazdy pożarnicze oraz wyremontowano świetlicę strażacką, która stanowi miejsce spotkań dla mieszkańców. Jednostka wyposażona jest w niezbędny sprzęt do działań ratowniczo – gaśniczych.
Świetlica Wiejska w Niwach
Pracownik: Ewa Ozga – instruktor ds. animacji kultury.
tel. 506 – 980 – 532
Godziny otwarcia:
Wtorek, Środa, Piątek – godz. 1230 – 1730
Sobota – godz. 900 – 1400
Od 2012 roku na terenie miejscowości funkcjonuje świetlica Miejsko Gminnego Ośrodka Kultury.
Obiekt posiada łączną powierzchnię użytkową 138m2. Głównym pomieszczeniem zlokalizowanym
w budynku jest sala świetlicowa, ponadto znajdują się w nim: sala komputerowa, pokój socjalny oraz toalety
w tym jedna dla osób niepełnosprawnych. Świetlica posiada dostęp do Internetu, 6 stanowisk komputerowych, kącik biblioteczny.
Posiada także sprzęt sportowy (stół do tenisa, piłkarzyki) oraz gry świetlicowe. Na wyposażeniu jest także sprzęt multimedialny, stoły, krzesła.
Obok świetlicy znajduje się plac zabaw dla dzieci.
HISTORIA MIEJSCOWOŚCI
Miejscowość Niwy położona jest w Gminie Daleszyce, w powiecie kieleckim, województwie świętokrzyskim.
Nazwa miejscowości pochodzi od słowa niwa (z łac. pole, łan ziemi, wielkie pole). Niegdyś osada hutnicza, położona 3 km. od Daleszyc. W obecnej chwili wieś liczy 953 mieszkańców.
Sołectwo Niwy to głównie zabudowa rozproszona, lokalizowana na długich dojazdach do głównej drogi wojewódzkiej Nr 764 Kielce – Raków – Staszów – Połaniec. Widoczne lokalne rozproszenie zabudowy jest w przewadze efektem historycznych procesów osiedleńczych, wzmożonych w XIX wieku i pierwszej połowie XX wieku w wyniku przeprowadzonych parcelacji majątków. Dawne wsie stały się niegdyś małymi przysiółkami, inne uzyskały zwiększone skupienie i połączyły się (Niwy Daleszyckie, Niwy i Trupienie).
W 1987r. utworzono pomnik przyrody nieożywionej – rumowisko skalne piaskowców kwarcytowych dewonu dolnego (typu małego gołoborza) na terenie Góry Września. W 1994r. na południowo – zachodnim zboczu Ostrej Górki utworzono zespół przyrodniczo – krajobrazowy pod nazwą „Ostra Górka”. Ochroną konserwatorską objęte są również obiekty geologiczne mające ważne znaczenie naukowe i dydaktyczne.
Istotną część obszaru miejscowości zajmują duże kompleksy leśne (ok. 50 % jego powierzchni). Do podstawowych zespołów leśnych należy las mieszany wyżynny, las świeży wyżynny, bór świeży i bór mieszany. W drzewostanach dominuje sosna i jodła z domieszką olchy, dębu, buka i brzozy.
Przez miejscowość przebiega szlak turystyczny – niebieski (12 km.) oraz ścieżka dydaktyczna Cisów – Góra Września – Niwy – Daleszyce.
Przy drodze wojewódzkiej w miejscowości Niwy znajduje się ujęcie komunalne wody i pracuje
w oparciu o dwie studnie . Na zbiorniku znajduje się hydrofornia, z którego w wodę zaopatrują się sołectwa tj. Daleszyce, Niwy, Danków Wójtostwo, Kranów, Brzechów, Niestachów, Smyków, i Sieraków. Gmina Daleszyce zasilana jest w energię elektryczną z istniejącej rozdzielni sieciowej, która znajduje się
w miejscowości Niwy.
Perełką miejscowości Niwy i gminy Daleszyce jest rezerwat przyrody „Białe Ługi” utworzony
w 1959r. o powierzchni 484 ha z sołectwem Cisów. Został utworzony dla ochrony rozległego naturalnego kompleksu śródleśnych torfowisk, roślinności bagiennej, mchów z licznymi gatunkami roślin chronionych
i rzadkich o znaczeniu priorytetowym w Unii Europejskiej. Rezerwat „Białe Ługi” nazywany jest przez mieszkańców Trupieniem. Dlatego, że po pierwsze wypływa z niego rzeka o nazwie Trupień o bardzo czystej jakości wody, a po drugie z tymi bagnami wiąże się kilka legend i opowieści. Jedna z nich opowiada o żołnierzach austriackich z czasów zaboru austriackiego, którzy w czasie I wojny światowej przeprawiając się w nocy przez teren dzisiejszego rezerwatu utonęli razem z końmi i armatami.
Niwy bezpośrednio nie łączą się z żadną miejscowością. Miejscowość stanowi enklawę leśną.
Świetlica Wiejska w Trzemosnej
Świetlica od 1 lipca 2018r. zarządzana jest przez
Lokalną Grupę Działania „Białe Ługi”
Budynek o łącznej powierzchni użytkowej 220 m2 został oddany do użytku w 2010 roku i do 1 lipca 2018r. należał do struktur Miejsko Gminnego Ośrodka Kultury w Daleszycach.
Od 01. 07. 2018r. do 31. 12. 2024r. lokal jest użytkowany przez LGD „Białe Ługi”.
Obiekt posiada łączną powierzchnię użytkową powyżej 220m2.
HISTORIA MIEJSCOWOŚCI
Trzemosna to osada hutnicza powstała w XIX wieku. Wówczas była to polana otoczona lasami, na której znajdowało się sześć domów. Głównym zajęciem mieszkańców była produkcja węgla drzewnego na potrzeby pobliskiej huty żelaza w Wojciechowie.
Aktualnie jest to już znacznie większa miejscowość, jednak pod względem liczby mieszkańców zajmuje końcowe miejsce w gminie.
Jedyna droga jaka prowadzi do miejscowości wiedzie przez malowniczy Park Cisowsko-Orłowiński. W połowie swej długości pomiędzy Borkowem a Trzemosną krzyżuje się z dawnym gościńcem aktualnie zapomnianym, a będącym w przeszłości jedyną drogą pomiędzy Daleszycami a Chmielnikiem, w dawnej przeszłości pomiędzy Świętym Krzyżem a Wiślicą.
Od strony wschodniej rozciąga się torfowisko z rzadkimi gatunkami roślin (m.in. storczyki, wełnianka, rosiczka) oraz ptaków (bocian czarny), dobrze znane jako „Białe Ługi”. Jest to obszar bardzo cenny pod względem przyrodniczym. Występują tu torfowiska i specyficzna roślinność. Stąd już bardzo blisko w kierunku południowym do góry Kamień – wzniesienia górującego nad innymi w tej okolicy, aktualnie jest tu wieża obserwacyjna.
Od strony zachodniej w kierunku dawnej miejscowości Wojciechów na terenie nazywanym przez mieszkańców „Zimną Wodą” do dziś znajdują się dawne szyby wydobywcze rudy żelaza. W Wojciechowie była odlewnia rud żelaza, a z okolic Trzemosnej dostarczano tego surowca.
Bezspornym atutem miejscowości jest cisza, spokój, duży zasób darów lasu: jagód, malin, jeżyn, grzybów, czystego powietrza oraz gościnni mieszkańcy.